De meeste heksen zullen vertellen dat ze in karma en reïncarnatie geloven. Toch zal het verhaal dat ze vertellen over wat ze dan precies geloven van heks tot heks bijzonder verschillend zijn.
Wiccan Rede * Herfst 1996 by Merlin Sythove
In de Wicca komen we weinig meer tegen dan het geloof in het Zomerland, en de mededeling dat we na verloop van tijd op aarde zullen terugkeren, temidden van onze geliefden. Degeen die behoefte heeft aan meer uitleg, meer inzicht, meer kennis, is vaak aangewezen op de bestaande literatuur over karma en reïncarnatie, of op zijn of haar eigen gevoel en inzicht.
Het woord karma is nauw verbonden met de Oosterse religies, religies die vaak fatalistisch van natuur zijn. Karma wordt dan ook al snel gezien als een mechanisch principe dat mensen in een volgend leven ‘straft’ als ze iets fout hebben gedaan in dit leven. In het Westen is het principe van ‘straf en beloning’ bijzonder diep verankerd dankzij twintig eeuwen Christendom. Als we echter de moeite nemen om hier doorheen te kijken, komt er een heel ander beeld van karma naar voren: een beeld dat bijzonder goed aansluit bij de Wicca, een beeld dat meer met magie te maken heeft dan met ‘straf en beloning’.
Mensen zijn geestelijke wezens die een paar jaar een fysiek lichaam hebben. De inherente natuur van de materie is echter zodanig dat we daardoor maar een heel beperkt bewustzijn kunnen ontwikkelen. Alle religies, waaronder de Wicca, proberen om de mens van deze fysieke beperkingen te bevrijden. Dit is een proces dat zich van nature voltrekt na de dood. Vanaf de oude initiatieriten uit de Egyptische tijd tot het hedendaagse sjamanisme en de Wicca, proberen inwijdingsreligies deze bevrijding te bewerkstelligen. Het is de bedoeling dat de ingewijde door zo’n inwijdingservaring een verruimd bewustzijn ontwikkelt, waardoor hij een beetje verder kan ‘zien’ dan de gemiddelde mens, en zo anderen op een positieve manier kan helpen.
Ons uiterst beperkte bewustzijn, dat een gevolg is van het dragen van een fysiek lichaam, is er ook de oorzaak van dat we ons niet kunnen herinneren wat er voor onze geboorte gebeurde. Je hoeft niet in vorige levens te geloven om aan te nemen dat, als je een geestelijk wezen bent, er zowel voor als na het fysieke bestaan nog iets is. Ik geloof persoonlijk in vorige levens, maar ik ben daarnaast blij dat ik ze me niet kan herinneren. Ik ben hier, nu, in 1996, in een fysiek lichaam met het daarbij behorende beperkte bewustzijn om iets te leren. Als ik van te voren wist wat ik moest leren, en waarom, dan zou ik geen vrije keus meer hebben!
Met de bevrijding van ons fysieke lichaam, na de dood, voltrekt zich het natuurlijke proces waarin we worden bevrijd van de bewustzijnsbeperkingen die het lichaam ons oplegde. Ons bewustzijn verruimt zich. Je kunt dat vergelijken met een kind dat speelt dat het een verrekijker heeft en twee kokers van zijn handen maakt om doorheen te kijken. Zo ziet het maar een heel klein stukje van de wereld. Als je dan je handen wegneemt, zie je ineens wel 180 graden om je heen. Alles staat in perspectief, alles staat in relatie met elkaar. Zoiets gebeurt ook als je je lichaam wegneemt. Je bewustzijn verruimt zich, en je kunt je afgelopen leven overzien, en in perspectief zien.
Wat je dan ziet, of beter gezegd meemaakt, is hoe je afgelopen leven van invloed is geweest op de totale omgeving. Je ervaart wat je leven heeft betekend voor anderen. Je ervaart hun emoties en gevoelens, de gevolgen van jouw acties tijdens je leven. Je wordt niet meer beperkt door de fysieke scheiding tussen mensen die het lichaam met zich meebrengt, maar beleeft in één groots tafereel wat jouw leven heeft betekend voor anderen.
Deze bewustzijnsverruiming, dit overzicht en inzicht, en vooral de emotionele indruk van deze ervaring is bijzonder overweldigend. Het is een gigantische golf van gevoel en inzicht die dan over je heen spoelt.
In de Wicca zijn we ons terdege bewust van de kracht van dergelijke emotionele ladingen. We gebruiken ze namelijk in magisch werk. Liefde en haat zijn de twee krachtigste emoties die we kennen, en die smeden blijvende emotionele banden tussen mensen. In de Wicca geloven we dat we zullen reïncarneren met de mensen die we nu liefhebben. Maar hetzelfde geldt voor de mensen die we nu haten – de emotionele lading is net zo groot! Als je dus iemand uit je leven wilt bannen, en uit je komende levens, dan moet je leren om onverschillig te zijn tegenover die persoon. Laat de emotionele banden die er zijn los, en bevrijd jezelf – en de ander.
De emotionele lading die ontstaat wanneer ik mijn afgelopen leven overzie, is echter vele malen sterker. De oude religies personifieerden dit als de 42 rechters (Egypte), of het vagevuur. Het inzicht dat je op dat moment beleeft, maakt een bijzonder sterke wens in je wakker om terug te gaan. Om te herstellen wat je fout hebt gedaan, om opnieuw een poging te wagen waar je deze keer hebt gefaald. Deze wens, die eigenlijk opnieuw een natuurkracht is, een bijzonder geladen entiteit, zal later het zaad worden van je volgende leven. Net als de zaden voor Hallowe’en in de aarde gaan, en sluimeren in de Onderwereld tot de volgende lente, zo blijft ook het zaad van je volgende leven sluimeren in de Tussenwereld, terwijl je geest zijn weg vervolgt naar het Zomerland, totdat het tijd wordt om terug te keren.
De eigenlijke terugkeer is een gevolg van dit zaad. Deze natuurkracht, deze emotionele lading, roept je terug om je werk af te maken. ‘Tijd’ is een begrip dat op deze gebieden niet van toepassing is, en ons gezegde dat ‘alles slijt’, oftewel dat herinneringen minder sterk worden met de jaren die verstrijken, is hier niet van toepassing.
Wanneer ik me ga voorbereiden voor mijn volgende leven, sta ik opnieuw in contact met deze emotionele lading, en deze vormt het zaad van mijn komende leven. Ik weet wat ik in dit leven wil bereiken. De mensen die ik wil ontmoeten. Wat ik moet herstellen. En ook weet ik welke gaven ik heb ontwikkeld – gaven die me goed van pas zullen komen.
Net als een beeldhouwer die met een brok klei werkt, weet ik ook hoe mijn lichaam zou moeten zijn, mijn omstandigheden, mijn famillie, mijn ouders, mijn leraren, om zo de beste kansen te scheppen om mijn opdracht te kunnen vervullen. Ik kies mijn ouders uit, de genen die me de beste start in het leven zullen geven. Beste betekent ‘best passend bij mijn opdracht’. Als ik armoede of fysieke handicaps nodig heb, dan is dat net zo reëel als rijkdom of een bijzonder gezond lichaam. En beide kunnen twee kanten op werken – rijkdom kan een instrument zijn om anderen te helpen, maar ook een instrument om zélf van te leren dat ‘kadootjes geven’ geen manier is om mensen op een betekenisvolle manier te helpen.
Naast ouders en leraren kies ik ook een tijd en plaats uit waarin juist die mensen die ik wil ontmoeten aanwezig zullen zijn. Voor een groot deel zijn dit de mensen waarmee ik in een vorig leven ook optrok, want daar liggen natuurlijk de emotionele bindingen. Dus ja, ik keer terug temidden van mijn geliefden (en mijn vijanden!), zoals de Craft ons leert.
Vervolgens komt de geboorte, de kindertijd, en met het steeds toenemende bewustzijn van mijn fysieke lichaam vernauwt mijn kosmische bewustzijn zich meer en meer, totdat ik vrijwel helemaal vergeet waarom ik eigenlijk op Aarde gekomen ben. En zo hoort het ook, want als we zouden weten waarom we hier zijn, en wat er in het verleden precies is gebeurd dat nu moet worden rechtgezet, dan zouden we niet meer vrij zijn. We zouden gebonden zijn door de overweldigende kracht van ons eerdere inzicht, en we zouden ons leven leven op een manier die door dit inzicht wordt afgedwongen. En net als wanneer je in een doolhof bent waar de uitgang met pijltjes wordt aangegeven, vergeten we dan om alle zijgangen ook eens te bekijken. Want alleen door ook eens verder te kijken, en door fouten te maken, kun je iets waardevols leren – namelijk keuzevrijheid, inzicht en eigen verantwoordelijkheid.
En dit maakt de cirkel dan weer rond en completeert het plaatje dat ik ‘karma’ noem (en dat best af kan en mag wijken van wat de Oosterse filosofieën daarover zeggen). Karma is geen systeem van ‘straf en beloning’ want er is niemand die dit oplegt. Wat wij van karma kunnen zien, hier op aarde, met ons beperkte bewustzijn, is grotendeels onbegrijpelijk. Wat moet je met ongeluk, verdriet, dood, verkrachting, en alle andere zaken die we dagelijks op het nieuws zien? Je kunt niet, zoals in het Oosten gebeurt, simpel zeggen dat het je karma is, en vervolgens verder wandelen. De brandende vraag naar het waarom is nooit makkelijk – niet voor het slachtoffer, niet voor de dader, en niet voor de mensen die proberen te helpen. Het is heel populair in New Age kringen om te zeggen dat je er zelf voor gekozen hebt – de goede dingen net zo als de vervelende dingen. Maar het is niet waar. Want zoals je nu op aarde bent, met je beperkte bewustzijn, heb je daar helemaal niet voor gekozen. Slechts vanuit het perspectief van het kosmische, voorgeboortelijke bewustzijn zou je dit kunnen zeggen, maar omdat we daar geen toegang meer toe hebben kunnen we het niet verifiëren. Het enige dat je met dergelijke traumatische ervaringen kunt doen is ‘er het beste van maken’, proberen ervan te leren – hoe pijnlijk dat ook is. Want één ding is zeker: alle betrokkenen kunnen er iets van leren – ook de daders.
Voor mij is karma dus geenszins een mechanisch onderdrukkend systeem van straf en beloning. Karma is een natuurwet die zegt dat inzicht kan leiden tot de vorming van zeer grote emotionele ladingen, en dat emotionele ladingen de motiverende factor zijn waardoor mensen dingen doen. We kennen dit principe in de Wicca als ‘magie’, en het is precies dezelfde ‘magie’ die ons leven na leven laat terugkeren op Aarde.
De essentie van ons leven hier is dat liefde (de emotionele lading) ons voortdrijft, en dat we daardoor anderen ontmoeten, en ons moeten herinneren waarom we hier zijn. Uit eigen vrije wil moeten we leren kiezen voor het pad dat de ‘liefde vervult’ oftewel waarmee je je eigen bestemming bereikt. Magie is de sleutel tot de hele cyclus, en zoals iedere heks je kan vertellen is magie een combinatie van inzicht (weten wat te doen) en emotionele ladingen, die samengevoegd een resultaat bewerkstelligen in de fysieke wereld. Voor degene die bekend is met de teksten van diverse rituelen staat dit daar ook in te lezen, zij het dat het wat versleuteld en poëtisch vorm is gegeven.
Karma is dus een natuurwet die zegt dat inzicht emotionele ladingen schept, en in de Wicca zijn we goed bekend met deze wet want we noemen het magie en gebruiken het regelmatig. Karma werkt op een wat grotere schaal – misschien het verschil tussen een tornado en de kaarsjes uitblazen op je verjaardagstaart? Zoals onze magie ongeveer een maand nodig heeft om zich te manifesteren, zo heeft karma daarvoor vele levens nodig.
Het is misschien jammer dat we voor het woord karma geen goed westers alternatief hebben. Wyrd is wel geopperd, en natuurlijk kun je ook lot of lotsbestemming gebruiken. Verder is het heel leuk om te zien dat de essentie van het bovenstaande verhaal ook in onze overgeleverde teksten te vinden is. Aidan Kelly, die een heel boek besteedde aan een (mislukte) poging om te bewijzen dat Gardner de hele Wicca heeft verzonnen, dicht Gardner daarmee een veel grotere rol toe dan hij werkelijk vervulde…
En tot slot, de pragmatische kant van de zaak. Inzicht is prachtig, maar wat doe je daar nou mee? Wel, misschien kun je de volgende keer dat iemand bij je komt, en fatalistisch uitroept dat het wel ‘hun karma’ zal zijn als er iets traumatisch is gebeurd, deze persoon op weg helpen. Misschien kun je ze laten zien hoe ze de donkere emotionele lading kunnen transformeren in een positieve energie die hen helpt in te zien waarom ze op Aarde zijn. Haat schept boeien die net zo sterk zijn als liefde. En als heksen zouden we in staat moeten zijn om dit proces van verandering te begeleiden. We kennen allemaal het archetypische beeld van de heksenketel, vol met walgelijke zaken zoals dode kikkers, slangen, giftige kruiden. Een goede heks kan daarvan toch een medicijn maken dat genezend werkt. Als priesteres kunnen we het zachte zilveren beeld van de Maan tevoorschijn toveren en anderen inspireren. “Het zal je karma wel zijn” wordt in dit perspectief een dooddoener, een uitspraak waar niemand iets van kan leren. Dat is overigens een interessante cirkelvormige logica, want het woord karma betekent juist leerproces…
Blessed Be!
Merlin
