Wiccan Rede * Autumn 1989 by Jana
Om dit artikel te schrijven heb ik eerst een gedachten’stroom’ op papier gezet over ‘water’. Ik ben gestart bij dat woord en heb genoteerd wat er bij me opwelde, zowel over het element water, als over de vloeistof. Er kwamen niet alleen begrippen boven’drijven’ zoals gevoelens, intuïtie, onderbewuste, golven, mee laten drijven, zee, vruchtbaarheid, bron en nat, maar er werd me vooral iets duidelijk. Water heeft nogal de neiging tot overstromen, uitdijen, buiten de bedding vloeien. Water is niet alleen een dorstlessend, verkwikkend en levengevend, maar je kunt er ook in verdrinken. Een teveel aan water is al net zo min goed als een tekort eraan. Water moet blijkbaar gedoseerd zijn. En wat me ook duidelijk werd: water neemt heel gemakkelijk invloeden op van buitenaf. Fysiek water bijvoorbeeld neemt temperatuur, elektrische stroom of een kleurstof op.
Voor emoties geldt hetzelfde. We kunnen geheel vervuld zijn van vreugde of verdriet. We kunnen erdoor overspoeld worden, zodat we niet meer in staat zijn om goed te functioneren in ons dagelijks leven. Verdriet zoekt voor zichzelf toch wel een uitweg, net als water dat tussen de rotsen doorsijpelt, en met vreugde valt best te leven. Maar emoties zoals angst en woede kunnen we maar beter onder controle hebben. Mensen hebben emoties (waarentegen dieren emoties zijn) en kunnen er daarom wat afstandelijker mee omgaan. We kunnen leren om onze emoties te doseren.
Een manier om dit in praktijk te brengen is de volgende. Als iemand iets zegt dat je ergert en dat je in andere omstandigheden een stekelige opmerking zou ontlokken, doe dan een stapje terug en vraag je af waarom die woorden zo’n effekt op je hebben. Ze zullen daardoor iets van hun scherpte verliezen. Het belangrijkste is dat je leert dat je je niet hoeft te laten meedrijven op de golven van je emoties.
De maan wordt altijd in verband gebracht met het element water en dat is niet alleen vanwege het effekt dat het hemellichaam heeft op de zeeën op aarde. De maan reflecteert het zonlicht en is daarom een spiegel, evenals water. Maar water spiegelt alleen als het oppervlak glad is. Je ziel is vergelijkbaar met water: als je innerlijk rustig bent en je hebt geleerd om je emoties te beheersen, is het mogelijk om veranderingen waar te nemen in jezelf, om signalen op te vangen die je anders zou missen. Op een ruw wateroppervlak reflecteert niets.
Water is het element dat correspondeert met het onbewuste en wat daaruit boven komt drijven, met intuïtie en dromen en divinatie. Daarvoor wordt bijvoorbeeld ook weer een spiegel gebruikt of een wateroppervlak, bijvoorbeeld in de kelk. De kelk of beker is het instrument dat bij water hoort. In de tarot staan kelken voor de ‘lagere gevoelens’, zeg maar de emoties van het dagelijkse leven. De kelk op het altaar vertegenwoordigt de ‘hogere’ idealen van de heks of de magiër: Liefde, Begrip, Medelijden, Ontvankelijkheid en de Ziel. De kelk is eigenlijk een maansikkel waarvan de punten naar boven wijzen, en symboliseert de mogelijkheid om de hogere werelden waar te nemen en er de invloeden van te ontvangen, zonder tussenkomst van een medium. Begrip is het resultaat van onze verwerkte ervaringen en daarom soms bitter. Hier is een verband te vinden met Binah, de derde sephira van de Kabbalah, de Grote Zee of de Moeder. Haar bittere tranen zijn de parels. Zee en tranen zijn beide zout water en dat wordt gebruikt om te reinigen en te zegenen.
De zee is de bron van het leven en verwijst daarmee naar de baarmoeder en vruchtbaarheid en naar onsterfelijkheid. Water is altijd in beweging, in tegenstelling tot de statische toestand van de dood. Vandaar ook de doop in of door middel van water: het symboliseert de terugkeer naar de pure oer-staat, wedergeboorte in een nieuw leven en de onderdompeling van de ziel in de tastbare wereld. De duik in het water is de zoektocht naar het mysterie van het leven. Bronnen en meren zijn in de Keltische wereld de verblijfplaatsen van bovennatuurlijke wezens, zoals The Lady of the Lake. Het hiernamaals in de Keltische kultuur bevindt zich aan de overzijde van het water, onder water of op een eiland. Water is het meest heilige element dat we kennen en zelfs landdieren groeien in water: vruchtwater in de baarmoeder, die ook in nauw verband staat met het element water en met de kelk en de heksenketel (cauldron).
De belangrijkste funktie van de kelk is bevatten (en daarom is er ook een verwantschap met het element aarde). De kelk en de ketel geven hun vorm aan de vloeistof die zich erin bevindt, net zoals het menselijk lichaam vorm geeft aan de ziel. Een kelk heeft altijd een inhoud, een lading. Een oefening om dit aan te tonen is een kop te vullen met water en dan te legen onder het oppervlak van een bak vol water. De kop is geleegd, maar nog steeds vol water. Opgetild uit de bak en dan omgedraaid, stroomt het water uit de kop, maar wordt vervangen door lucht. Erin ademend kun je de lucht vervangen door je adem. De inhoud wordt alleen vervangen. Als je een ‘lege’ kop vult met water, wordt de lucht er passief uit verdreven. Giet er (aktief) zand in en het water heeft de passieve rol. Aanbevolen kan worden om de Kelk na gebruik te vullen met liefde.
Hoe komt men eigenlijk aan een kelk voor magisch werk? De traditie is dat deze je gegeven wordt in liefde. Dat kan in de vorm van een nieuwe koffiekop voor je verjaardag zijn. Het staat je vrij om voor je altaar zelf een geschikte kelk te kiezen. Zelf maken is moeilijk, dus kopen is een goed alternatief. Een kelk kan van zilver zijn, eventueel van binnen bekleed met goud (zoals in de christelijke kerk) of van glas of aardewerk. Koop liever een los exemplaar dan een set van zes. Om de kelk aan te passen aan je persoonlijke wensen kun je er iets op schilderen of in laten graveren. Erg fraai kan ook een kelk zijn uit een hoorn gemaakt, maar horens moeten een heel speciale behandeling ondergaan om reukloos te worden. En ze zijn waarschijnlijk niet te vinden in gewonde warenhuizen. Misschien wel in occulte winkels en postorderbedrijven. ‘Miskelken’ zijn te vinden in antiekwinkels en in speciale winkels in religieuze materialen. Denk eraan je kelk te zuiveren van ongewenste invloeden.
Laten we tenslotte kijken naar het element water in de astrologie en de psychologie. Tot het water- of gevoelstype behoren de tekens Kreeft, Schorpioen en Vissen. Kenmerkend voor het gevoelstype is dat het de wereld op een puur gevoelsmatige manier waarneemt en beoordeelt. Het gaat erom welke gevoelswaarde een persoon, objekt of situatie oproept. Watertypes nemen snel invloeden op uit hun omgeving. Dit kan lijken op wisselvalligheid of instabiliteit. Ze leven zich soms te zeer in in anderen. Ze hebben een diepe, gevoelsmatige en emotionele betrokkenheid bij wat er gebeurt, maar dat is niet altijd zichtbaar vanwege de grote kwetsbaarheid die dit met zich mee brengt. Watertypes beschikken over een enorme (geestelijke) kracht: ze weten op de lange duur niet van wijken en hebben een behoorlijk doordringend vermogen.
Gevoelstypes zijn vragend, verlangend, wachtend en soms begerend. Ze genieten en ervaren, of in het negatieve, zijn inhalig en hebzuchtig. Ze hebben een grote liefde voor eenzaamheid, stilte en vrede en voor de medemens, maar dat laatste kan soms verstikkend zijn (de juiste dosis!). Met de logica hebben ze veel moeite en ze denken niet na over hun motivatie (denken is hun zwakke kant want lucht staat lijnrecht tegenover water) terwijl het juist voor hen belangrijk is om inzicht te krijgen in hun innerlijk leven, waar ze weinig greep op hebben.
Het watertype leeft vanuit lust- en onlustgevoelens(‘Voel ik me hier prettig bij of niet?’) en heeft een goede antenne voor de gevoelens van de buitenwereld. Bij het beoordelen van kunst, bijvoorbeeld, kan het lijken of het gevoelstype geen eigen oordeel heeft, maar het zou tegen zijn of haar natuur ingaan om die stroom te negeren van de aangevoelde oordelen van anderen. De geringe greep op het eigen innerlijk gebeuren kan leiden tot heerszucht, ijdelheid en dwingelandij, tot ‘denken’ te voelen wat anderen denken en tot argwaan en achterdocht. De intensiteit en diepte van beleven en voelen van het gevoelstype is niet in woorden te vatten, zo leert ons Karen Hamaker-Zondag.
Hiermee komt een eind aan een serie van vier artikelen over de elementen aarde, water, lucht en vuur (de volgorde is variabel, afhankelijk van welk uitgangspunt je kiest). Er is echter nog een vijfde element: ether. Wellicht krijgt deze serie daarom nog een vervolg. Op dit moment wil ik twee mensen bedanken: mijn broer voor het uitlenen van zijn schoot-computer (ook deze heks is inmiddels ingewijd in de geheimen van tekstverwerking, waarbij ik moet aantekenen dat het toch makkelijk zou zijn om te kunnen toveren, als het apparaat toch weer dingen doet die ik niet begrijp of andersom). De tweede is Boris, voor zijn artikel over Pentakel en Spinnewiel in het vorige nummer van Wiccan Rede. Heel interessant!
Literatuur
- The Cup – Merlin. In: Wiccan Rede, Summer 1982
- Psyche en astrologisch symbool – K. Hamaker-Zondag
- Ritual Book of Magic – comp. and ed. by Clifford Bias (Weiser, 1981, onlangs heruitgegeven).
