Wiccan Rede * Summer 1987 by Merlin Sythove
Toen Morgana en ik, nu zo’n zeveneneenhalf jaar geleden, begonnen met het tijdschrift waren we ons terdege bewust van het feit dat we het pad van de Public Relations kozen binnen de Craft. Onze motivatie was om een kontaktpunt te scheppen voor zoekenden, maar we realiseerden ons zeer wel dat publiciteit, al is het maar via een klein tijdschriftje, veel mensen bereikt die niet in de wicca geïnteresseerd zijn. Verder kenden we de situatie zoals die op dat moment in Engeland bestond, waar de roddelpers zich regelmatig met hekserij, zwarte missen, satanisme en ritulele moord bezighield en we wilden coute que coute vermijden dat een dergelijke situatie hier in Nederland zou ontstaan.
We hebben toen, voor onszelf, een aantal richtlijnen geformuleerd ten aanzien van publiciteit. Richtlijnen die voortvloeien uit een conglomeraat van verschillende overwegingen, waaronder ideeën over wat de Craft kan betekenen voor ‘het grote publiek’; ideeën over massacommunicatie en massapychologie; inzichten over ‘the media and the message’; gegevens uit de PR- en reklamewereld; maar ook overwegingen van meer spirituele aard en gegevenheden uit de magische praktijk. Het zou veel en veel te ver voeren om al deze aspekten uitgebreid te behandelen, en ik wil me in dit artikeltje dan ook beperken tot het weergeven van onze konklusies. Konklusies, of richtlijnen, die we 7½ jaar geleden hebben geformuleerd en die toen met name golden voor de Wiccan Rede zelf, en die nu ook zouden kunnen gelden voor krantenartikelen, tijdchriftpublicatries, radio- en tv-interviews en dergelijke. Richtlijnen waar we nog steeds voor 100% achter staan, en die wij zelf ook gebruiken bij de beoordeling van wat anderen over de Craft, of het occultisme, naar buiten brengen. Daarmee willen we niet iemand anders onze visie opdringen, want onze visie is een persoonlijke visie, een persoonlijke maatstaf om dit schemerige gebied mee te betreden. Maar ook een visie die tot nu toe zijn werk goed heeft gedaan en waar iedereen kennis van kan nemen om daar al of niet zijn voordeel mee te doen zodra een Privé-verslaggever op iemands stoep staat. Een visie die een aantal aspekten in de relatie tussen het occultisme, de media, en het grote publiek belicht, die men zich niet snel realiseert; aspekten die veel meer behelzen dan wat er nu feitelijk in een krantenartikeltje geschreven staat.
Zolas elke persoonlijke visie gaat ook ons idee over de relatie tussen massamedia vergezeld van een groot aantal aanname’s. Je bevindt je in het spanningsveld tussen wat je ideaal is, en wat er in de praktijk mogelijk blijkt. Hier zijn twee van onze postulaten. Allereerst vinden wij dat de essentie van elke occulte stroming is dat deze occult is: verborgen. Niet omdat zo’n stroming persé geheim moet blijven, maar omdat zo’n stroming slechts een klein aantal mensen iets te bieden heeft. Voor de Wicca geldt dat net zo: het is een beweging die veel inzet vraagt, veel initiatief, veel durf en doorzettingsvermogen; een stroming die je aan moet spreken, een geloof dat iets in je in trilling brengt, en een religie waar je van binnen uit iets voor moet voelen. Van buitenaf kunnen wij niemand bekeren. Ten tweede vinden wij dat het occultisme in het algemeen, en de magie in het bijzonder, een nogal ingewikkelde materie is, die niet in drie zinnen is uit te leggen zonder onvergeeflijke simplificties toe te passen. Dat betekent dat je voor een dergelijk onderwerp dus veel ruimte of tijd moet reserveren met het risiko (voor de media dan!) dat het te uitgebreid, te ingewikkeld of te gespecialiseerd wordt.
Deze twee postulaten brengen ons tot de conclusie dat de Craft per definitie niet thuishoort in de krant of op TV, maar dat je je moet beperken tot gepecialiseerde tijdschriften die een publiek bereiken dat geacht mag worden iets te weten van occulte stromingen en dergelijke. Het is ook interessant om te zien dat alle publicaties tot nu toe het gevolg zijn van de intersse van de media voor heksen, in plaats van interesse van de Wicca voor de media. Dat je een enkele keer toch besluit om iets voor de radio te doen is meer uit nieuwsgierigheid om eens mee te maken hoe zoiets uitpakt, dan de overtuiging dat je er veel ‘goed’ mee zult doen.
Dit gezegd hebbende kun je je uiteraard wel afvragen hoe je een artikel precies vorm zou geven als dat zou verschijnen in een wat gespecialiseerder tijdschrift. Ook bij deze vraag gaan we voor de beantwoording uit van een aantal aanname’s. De allereerste is dat 99% van de lezers over hekserij geen ander beeld heeft dan het stereotype beeld van een heks uit de heksenvervolgingen, de sprookjes of iets dergelijks. Deze lezers zullen dus voor het eerst iets overde Craft lezen en wij vinden het dan uitermate belangrijk om een evenwichtig, nuchter, en liever ‘droog’ dan ‘senstioneel’ artikel te zien, waarin de belangrijkste aspekten van de Craft allemaal aan bod komen. Een artikel dus dat dat vertelt over de religie, de natuur, de jaarfeesten; over iemands persoonlijke ontwikkeling, over magie en genezing en de Wiccan Rede, over de invulling in je dagelijks leven, enzovoort.
Waar ben je namelijk mee bezig als je een artikel schrijft voor een krant, of een interview geeft aan een groot tijdschrift? Met voorlichting. Niets meer en niets minder. Negenennegentig procent van de lezers weet niets overde Wicca, en heeft ook niet om informatie gevraagd. Ze hebben vaak wel wèl voroordelen over heksen, en ze zullen mede aan de hand van jouw artikel hun mening al of niet wijzigen. In die meningsvorming spelen allerlei faktoren een rol, en voor zover het het bewuste artikel betreft gaat het om foto’s en plaatjes; om het karakter van het tijdschrift of de krant waar het in staat; om de gebruikte koppen en subtitels; mogelijk zelfs om het ‘image’ dat een verslaggever heeft. Allemaal faktoren overigens die je meestal niet zelf in de hand hebt. Een voorbeeldje: een vette kop ‘Hekserij bestaat nog’ met een sappige naaktfoto bevestigt veel vooroordelen; hetzelfde artikel met de kop ‘Natuurreligie’ en een foto van iemand die kruiden verzamelt geeft een heel andere toonzetting om de tekst te bestuderen. Simpel, eenvoudig, maar uiterst essentiëel. In het eerste geval zullen veel mensen uit sensatiezucht het artikel lezen; in het tweede geval zullen de meeste mensen het overslaan tenzij ze al geïnteresseerd zijn in aanverwante zaken.
Nog even terug naar mijn boude bewering dat een artikel in een dagblad of tijdschrift uitsluitend en alleen draait om voorlichting. Dat is natuurlijk niet ‘De waarheid’, het is wel in onze ogen de enige legitieme voorwaarde waarop wij in willen gaan op een verzoek van een blad. In ons geval betekent dat dat wij het artikel zèlf schrijven, vanuit de redenering dat we zelf de de meeste kennis in huis hebben om zo’n artikel ook gedegen samen te stellen. Het betekent ook dat we de vormgeving en de uiteindelijke presentatie mee willen bepalen, omdat met name foto’s een heel sterke sfeerinvoed hebben die veel van de inhoud van het artikel kan kleuren- in positieve of negatieve zin. Door deze twee voorwaarden vallen vrijwel alle kranten en tijdschriften al direkt af- velen zijn toch in eerste instantie uit op een pikant artikel met leuke foto’s, een artikel over ‘moderne heksen’ (lees ‘middeleeuwse heksen vandaag’). Tenslotte betekent voorlichting dat je je kunt concentreren op die aspekten van de Craft die essentiëel zijn, en alle andere, inclusief de bekende vooroordelen, de vragen over zwarte magie en satanisme, gewoon links kunt laten liggen. Geen tijd aan verspillen, gewoon negeren.Het is veel zinvoller om te vertellen wat de Craft wèl betekent, dan om in te gaan op het hoe en waarom van het oude beeld van de heks op haar bezemsteel. Overigens een heel interessant beeld, waarover een heel boek te vullen zou zijn. Misschien vraag je je nu af of we met die voorlichting, met de kontrôle die we willen houden op de presentatie van een artikel, niet teveel de vrije nieuwsgaring doorkruisen en manipulatief bezig zijn? Dat we teveel proberen de meningsvorming te beïnvloeden en te bewust niet in willen gaan op bestaande vragen en vooroordelen over hekserij? Ik denk dat dit op zich een heel reëel punt van overweging is, maardat we ons aan de andere kant moeten realiseren dat de praktijk beperkingen oplegt: we kunen nu eenmaal geen uitgebreide informatiecampagne starten. Daarvoor ontbreekt geld en tijd, nog afgezien van ons idee dat de Wicca eigenlijk niet in de grote media thuishoort. Dus beperk je tot het belichten van díé aspekten uit de moderne hekserij die essentiëel zijn, waaronder met name het religieuze aspekt. Als er meer plaats of tijd is kun je ook oude vooroordelen en stereotiepen wat nader bekijken- waarbij je je trouwens af kunt vragen of er niet een tijd komt om deze oude koeien in de sloot te laten en als ‘passé’ af te doen. Tenslotte hebben de Joden het ook nooit meer overde aantijging dat zij kindertjes consumeerden tijdens hun sabbats!
Er van uitgaande dat wij vinden dat een artikel over de Craft voor 99% van de lezers ‘voorlichting’ is blijkt het vaak erg moeilijk te wordenom de essentie van ons geloof in begrijpelije termen weer te geven. Als je je verliest in specifieke rituelen, in bepaalde magische handelingen om een man zijn potentie weer terug te geven, in een beschrijving van alle rituele instrumenten of graden en inwijdingen, dan verlies je de essentie uit het oog. En de lezer die niet beter weet, denkt dat dàt dus de essentie van de hekserij is. Daarom hebben wij, 7½ jaar geleden, een aantal zaken bijeengezet die eigenlijk niet in een voorlichtend artikel thuishoren. Dit zijn dan met name de controversiële punten en de onderwerpen die zich makkelijk lenen voor sensatiezucht. Sommige van die punten worden ook in Wiccan Rede, om alle boven geschetste redenen, niet behandeld. Andere worden uitsluitend behandeld in de kontekst van een uitgebreid artikel dat zeer diepgaand op allerlei zaken in kan gaan. Aan de andere kant van de balans hebben we een aantal zaken bijeen gezet die juist wel belangrijk zijn, zoals het religieuze aspekt, iets over magie en het helpen van de mensen om je een. Hekserij is en kunde die bedreven wordt vanuit een religieuze achtergrond. Zonder de religie heet het gewoon ‘magie’. Bij de Christenen heet het ‘bidden’. Bij Silvia Mind Control heet het Alpha training of ‘programmeren’. Wat het tot hekserij maakt is hetreligieuze aspekt.
Ik heb het nu telkens over de 99% van de lezers voor wie een artikel geschreven zou worden- de 99% die een artikel leest, voor kennisgeving aanneemt, misschien zijn mening verandert, maar er verder weinig mee doet. De 1% die overblijft zijn diegenen die allang iets overde Wicca weten en nu eindelijk eens horen dat ze niet alleen zijn; en diegenen die onbewust al langer iets aanvoelen en nu inzien dat dat ‘Wicca” heet. Voor hen is, gek genoeg, goede informatie iets minder belangrijk, aangzien zij zich er toch wel mee bezig gaan houden en door het lezen van boeken en door gesprekken geleidelijk aan een goed beeld van de Craft zullen krijgen.
Tot slot wil ik nog ingaan op wat ik aan het begin van dit artikeltje noemde: overwegingen van spirituele of magische aard. In essentie komt dit neer op de stelling van Diana in de diskussie, waar ze zegt: ík heb zèlf geen behoefte aan publiciteit om ongestoord mijn werk te kunnen doen’. Wij hebben ook geen behoefte aan publiciteit- maar je probeert die 1% te bereiken die aansluiting zoekt maar die niet kan vinden. Dat je daarnaast de gelegenheid hebt om 99% van de lezers iets van jouw enthousiasme voor de Oude Religie mee te geven is iets waar je dankbaar gebruik van kunt maken. Op het magische vlak speelt de volgende overweging mee: namelijk de ideeën die er zijn over de wereld van de gedachtenvormen. Als maar voldoende mensen een bepaald idee hebben, dan krijgt dit idee een bepaalde realiteitswaarde. Dat geldt zowel in positieve als in negatieve zin. Dergelijke gedachtenvormen kunnen een heel hardnekkig eigen leven gaan leiden. We kennen allemaal wel voorbeelden uit de dagelijkse praktijk, en het meest aardse is wel de ‘naam’ die een bedrijf heeft. Als zo’n ‘naam’ om wat voor reden dan ook in een slechte reuk komt te staan, dan kun je het wel vergeten. De enige oplossing is om een nieuwe naam te kiezen. Wij heksen zijn natuurlijk weer zo eigenwijs om te proberen onze ‘naam’ zuiver te houden… Misschien is dat de reden waarom sommige magische orde’s en groeperingen pertinent uit de publiciteit blijven, of zelfs hun hele bestaan strikt geheim houden. Voor ons zelf geldt in elk geval dat hoe minder mensen die niet in de Wicca zijn geïnteresseerd zich met ons bezighouden, hoe liever het ons is. Dat geldt op het aardse vlak, maar dat geldt ook op het geestelijke gebied.
In dit artikeltje heb ik een beeld willen schetsen van onze persoonlijke overwegingen ten aanzien van publiciteit. Deze overwegingen gebruiken we zelf, bij het schrijven van artikelen, of bij de beoordeling of we op de uitnodiging van een ander tijdschrift in zullen gaan. Maar ook gebruiken we deze ideeën bij de beoordeling van wat anderen naar buiten brengen over het occultisme in het algemeen en de Craft in het bijzonder. Tot op zekere hoogte gebruiken we het ook in de Wiccan Rede, alhoewel er natuurlijk grote verschillen zijn tussen de lezers van dit tijdschriftje en de lezers van de Telegraaf of de kijkers naar Tineke. Samenvattend vinden wij dat het occultisme en de Craft niet in de massamedia thuishoren, maar hoogstens in gespecialiseerde bladen. Zelfs in die bladen is de essentie van een artikel ‘voorlichting’, oftewel een gedegen en evenwichtig beeld schetsen van wat de Craft betekent. Als het daardoor voor veel lezers niet ‘sappig’ genoeg is, niet ‘spannend’ genoeg, dan is dat wat ons betreft gewoon jammer voor het tijdschrift in kwestie. Ons einddoel is om die mensen, die wèrkelijk geïnteresserd zijn, te bereiken, en daarnaast te werken aan een ‘zuiver’ beeld van de Craft bij degenen, die misschien niet zijn geïnteresseerd maar er per ongeluk toch iets over lezen.
In laatste instantie is voor mijzelf de essentie van de hekserij een heel persoonlijk, intiem beleven van de natuurkrachten in en om je heen- enerzijds een religieus beleven, anderzijds een magisch hanteren. Deze belevingswereld probeer ik vorm te geven in mijn dagelijks leven- thuis, in het werk, met de kinderen, in de natuur, mijn hobby’s en mijn relaties, alsook in mijn eigen ontwikkeling. Als ik de kans krijg om dit zó te vertellen voor een geïnteresseerd publiek, in de hoop dat een enkeling daar iets aan heeft, dan heb ik voor mezelf het idee dat ik op de goede weg ben. Als ik die kans niet krijg, omdat harde commercie, bekende vooroordelen, sensatiezucht of de jacht op primeurs belangrijker zijn, dan bedank ik vriendelijk!
